Technisch nieuws Ontwikkelingen in de technische sector

Door het stofje PFAS staan honderden bedrijven op omvallen

PFAS, een verzameling van chemische stoffen, legt op grote schaal bedrijven stil; baggeraars, grondverkopers, hoveniers en ook de bouw- en transportsector hebben een groot probleem. 

Een reeks kleine stofjes legt de volledige keten van grondverzetters lam. Baggeraars, grondverkopers, zand- en grindproducenten, maar ook de bouw- en transportsector zitten met de handen in het haar door de nieuwe normering van PFAS. Deze verzameling van zo’n 6000 moeilijk afbreekbare chemische stoffen werd in de jaren zestig nog geroemd om zijn water- en vuilafstotende kwaliteiten. Tapijt, brandblusschuim, schoonmaakmiddelen, regenjassen, tefalpannen; ze zitten er vol mee. Maar nu blijkt dat de stoffengroep schadelijk is voor de volksgezondheid. Het Rijk hanteert sinds juli striktere regels waardoor vele honderden bedrijven op omvallen staan, blijkt uit een rondgang van Trouw.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vooral bedrijven die het goedje aantreffen in de grond, bagger en zand die ze opgraven of vervoeren, voelen de pijn van de nieuwe regelgeving. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven van infrastructuur en waterstaat presenteerde op 8 juli een Tijdelijk Handelingskader. Die leert dat een kilo droge grond maximaal 0,1 microgram PFAS mag bevatten. Een problematische normering, zeggen brancheorganisaties. Want in bijna elke schep grond die wordt verzet, kan een te hoge concentratie worden aangetroffen. Het gevolg: werkzaamheden die stil worden gelegd en ‘besmette grond’ die zich ophoopt en nergens afgeleverd kan worden.

“Waar moeten we heen met onze mensen en onze grond”, vroeg de wanhopige brancheorganisatie Cumela vorige week in een persbericht. De brancheorganisatie vertegenwoordigt bedrijven die in opdracht van hoveniers, bouwbedrijven en baggeraars graafwerkzaamheden uitvoeren. De sector vreest nog voor het einde van het jaar zesduizend mensen te moeten ontslaan. Voor 25 tot 30 procent van de bedrijven dreigt over een maand al een faillissement, blijkt uit een enquête. 

‘Honderden bedrijven vrezen voor hun voortbestaan’

Bedrijven treffen in 85 tot 90 procent van de grond die ze opgraven te veel PFAS aan. “Ik sprak een ondernemer die vijftig grondanalyses uit heeft laten voeren. Slechts een van de grondmonsters kwam schoon terug”, aldus beleidsmedewerker Gerben Zijlstra van Cumela.

Ook in de woning-, weg- en waterbouw vrezen ondernemers voor slinkende werkvoorraden. Branchevereniging Bouwend Nederland schat in dat er sinds juli honderden bouw-, bagger- en waterbouwprojecten stil zijn gelegd door provincies, gemeenten en waterschappen. De baggersector, voor wie het verslepen van grond dagelijkse kost is, heeft haar werkvoorraad in de afgelopen maanden met 70 procent zien slinken. Directeur Edwin Lokkerbol van de Nederlandse Vereniging voor Waterbouwers spreekt van een omzetverlies van zo’n 900 miljoen euro.

Dan zijn er nog de transporteurs van al die gronden, die brancheorganisatie Transport en Logistiek Nederland vertegenwoordigt. De vereniging ziet dat “honderden bedrijven die grond, zand en grind vervoeren vrezen voor hun voortbestaan”, aldus een woordvoerder. “Werknemers zitten thuis. Als dit nog een maand langer duurt, zullen bedrijven gaan omvallen”, licht hij toe.

Een deel van de keten lukt het nu nog wel het hoofd boven water te houden, maar ziet de komende maanden met vochtige handpalmen tegemoet. Neem de grondbedrijven. Die kopen overgebleven en afgegraven grond op om het weer door te verkopen aan andere partijen. Maar nu de helft van hun grondvoorraad is weggevallen, moeten deze ‘grondmakelaars’ hun inkomsten vergaren via aanzienlijk veel minder afzetmogelijkheden. Ook zand- en grindproducenten verwachten over enkele maanden het water aan de lippen te voelen.

De brancheorganisaties deelden hun zorgen over hun PFAS-obstakels afgelopen vrijdag met staatssecretaris Van Veldhoven. Het ministerie omschrijft de samenkomst als ‘constructief’ waarbij voor alle partijen duidelijk is dat PFAS ‘gevaarlijk spul’ is. Een woordvoerder zegt dat het ministerie samen met de branches op zoek gaat naar manieren om wel werkzaam te kunnen blijven. “Maar voorop staat dat PFAS een risico vormt voor de gezondheid en het milieu.”